Uliczny gwar, hałas ze szkolnych korytarzy, odgłosy gier komputerowych, dzwonki telefonów czy głośne słuchanie muzyki, uniemożliwiają odbiór i analizę ważnych informacji. Nadmiar różnorodnych bodźców słuchowych i wzrokowych, staje się dużym problemem dla dziecka nie tylko w szkole. Utrudnia opanowanie przyswajanych treści oraz komunikację z rówieśnikami i bliskimi. Oglądanie telewizji jest niejednokrotnie ciekawszą alternatywą, niż rozmowa czy wspólna zabawa.
W takich warunkach, wykształcenie właściwych nawyków słuchowych u zwłaszcza małych dzieci, staje się niezmiernie trudne. Niesprzyjające warunki są szczególnie groźne dla dzieci, u których przetwarzanie słuchowe przebiega w sposób nieprawidłowy lub niedojrzały. Nadmiar negatywnych bodźców praktycznie izoluje dzieci od otoczenia.
Prawidłowy odbiór impulsów dźwiękowych zależy nie tylko od dobrego funkcjonowania narządu słuchu, ale także od sprawności procesu analizy impulsów nerwowych, wędrujących z ucha do mózgu. Niejednokrotnie problemy ze słyszeniem i rozumieniem mowy ujawniają się w niekorzystnych akustycznie warunkach, podczas gdy w ciszy słyszymy i rozumiemy mowę bez zarzutu. Za taki stan rzeczy odpowiadają zaburzenia centralnej części układu słuchowego.
Do najczęstszych objawów zaburzeń przetwarzania słuchu u dzieci należą:
- trudności w rozumieniu mowy w szumie - szczególnie, gdy kilka osób mówi jednocześnie lub w pomieszczeniu z pogłosem
- kłopoty z pamięcią i uwagą słuchową
- trudności z lokalizacją źródła dźwięku, a przy dużym nasileniu zaburzeń nieprawidłowy rozwój języka i trudności w uczeniu się
- problemy z różnicowaniem dźwięków
- trudności w różnicowaniu zmian wysokości i głośności dźwięków
- wtórne problemy w poprawnej wymowie słów
Dobry słuch oraz poprawne rozumienie mowy, to kluczowe umiejętności pozwalające na prawidłowy rozwój dzieci. Wykrycie zaburzeń przetwarzania słuchowego w wieku przedszkolnym znacznie zwiększa szanse dziecka na skuteczną rehabilitację. Dlatego tak ważna jest wielospecjalistyczna diagnoza (audiologiczna, neurologiczna, logopedyczna, pedagogiczna, psychologiczna), która jest podstawą rozpoczęcia terapii.
Diagnostyka centralnych zaburzeń przetwarzania słuchowego ang. auditory processing disorder APD, opiera się na behawioralnych testach psychoakustycznych, które pozwalają na ocenę sprawności przetwarzania słuchowego, czyli badanie wyższych funkcji słuchowych.
W codziennej praktyce dzieci mają różnorodne objawy zaburzeń słuchu, ale badania wykazały, że z punktu patofizjologii i mechanizmów prowadzących do tych zaburzeń możemy obserwować jeden lub kilka profili klinicznych APD:
- zaburzenia uwagi słuchowej i rozumienia mowy w hałasie
- zaburzenia fonologiczne i percepcji czasowych aspektów dźwięku
- zaburzenia wymiany informacji słuchowej pomiędzy półkulami